Вопрос по беларуской мове:

Помогите поставить знаки препинания 1. У спеве жупана можна пачуць і стракатанне сарокі і цвырканне вераб’я і шчабятанне ластаўкі і меладычны свіст івалгі і хрыплае карканне вароны… 2. На платах і агародах гарланілі і лапаталі крыламі пеўні. 3. Рака то супакойвалася на момант то зноў уздрыгвала маршчынілася. 4. Дзе-нідзе на дарозе ляжала ўпоперак верхавіна сасны або елкі. 5. Дождж хоць быў дробны і рэзкі аднак нашкодзіў нямала. 6. Луг тут скрозь стракацеў жоўтым кураслепам і блакітнымі незабудкамі і чырвоным макам. 7. Стары напэўна быў калі не дырэктарам то яго намеснікам. 8. Сваты звычайна выдавалі сябе за падарожнікаў або купцоў ці паляўнічых. 9. Толькі дзеркачы ды конікі парушаюць цудоўную вячэрнюю цішыню палёў. 10. Аднекуль з лесу ці з саду на ржышча пад свежы сноп заляцеў жоўты лісток. 11. Дробны але нейкі халодны дождж ліў з раніцы да самай ночы. 12. Ганна прывыкла таіцца хаваць у душы пакутны боль і тугу і надзеі. 13. Тут растуць і ясень і вольха і чаромха. 14. Дзясяткі сотні гадоў чаргаваліся вятрамі ды цішаю спёкаю ды сцюжаю. 15. Дажджы як пачаліся дык цягнуліся да самых прымаразкаў. 16. Рыгор ці нічога не адказваў ці жартаваў. 17. Дарога не то маладзіць мяне не то абнаўляе не то поўніць нечым новым вельмі патрэбным жывым энергічным.