Вопрос по казақ тiлi:

Жалғаулық шылау түрлері. Мысал келтіріңіз.


очень нужна помощь!! заранее спасибо

Ответ:

Жалғаулық шылаулар

Жалғаулық шылау сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді салаластыра (тең дәрежеде) байланыстырады. Жалғаулық шылаулар жалғаулықтар деп те аталады.

Олар мыналар: мен (бен, пен), да (де, та, те), не, не болмаса, яки, немесе, я, және, әрі, біресе, бірақ, алайда, әйтпесе, әйткенмен, дегенмен, сонда да, әлде, өйткені, себебі, сондықтан, сол себепті, т. б. Жалғаулықтар бірыңғай мүшелердің немесе салалас кұрмаластың сыңарларын әртүрлі мағыналық қатынаста байланыстырады. Ондай мағыналық қатынастар мыналар:

1. Ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулықтар: мен (бен, пен, менен, бенен, пенен), да, де, та, те, және, һәм, әрі.

2. Қарсылықты қатынасты білдіретін жалғаулықтар: бірақ, алайда, дегенмен, әйтпесе, әйткенмен, сонда да.

3. Талғаулықты қатынасты білдіретін жалғаулықтар: әлде, біресе, бірде, не, немесе, я, яки, болмаса, кейде.

4. Себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтар: себебі, өйткені, сондықтан, сол себепті.

5. Шарттық қатынасты білдіретін жалғаулықтар: егер, егер де.

Мысалдар:

Санжар мен Айсана бір сыныпта оқиды.

Мен сәрсенбі немесе бейсенбі күні жолға шығатын шығармын.

Бұл қойылым маған да, анама да өте үлкен әсер қалдырды.

Сен Алмаға сонда да тағы бір хабарласып көрші, мүмкін, жауап беріп қалар?

Атамның қан қысымы біресе жоғарылап, біресе төмен түсіп кетіп отыр.

Егер де қалыпқа келмесе, дәрігер шақыруға тура келеді.